छोटी सुरवात मोठी झेप: श्रीकांत बडवे यांचा आश्चर्यकारक औद्योगिक प्रवास

महावीर सांगलीकर

बेलराईज इंडस्ट्रीज: वर्कशॉपपासून लिमिटेड कंपनीपर्यंत

श्रीकांत शंकर बडवे यांचा जन्म पुण्यात एका मध्यमवर्गीय मराठी कुटुंबात झाला. वडील अभियंता होते, तर आई गृहिणी. कुटुंब श्रीमंत नव्हते, पण त्यांना घरातून प्रामाणिकपणा, शिस्त आणि मेहनत यांची भक्कम शिकवण मिळाली. लहानपणापासूनच त्यांना मशीनबद्दल, वस्तू कशा चालतात याबद्दल प्रचंड कुतूहल होते. या आवडीमुळे त्यांची वाटचाल अभियांत्रिकीकडे वळली.

त्यांनी औरंगाबाद येथील एमजीएमच्या जवाहरलाल नेहरू कॉलेज ऑफ इंजिनिअरिंगमधून इलेक्ट्रॉनिक्स आणि टेलिकम्युनिकेशन अभियांत्रिकीची पदवी घेतली. पुढे व्यवस्थापन कौशल्य वाढवण्यासाठी त्यांनी आयआयएम अहमदाबाद येथे अभ्यासक्रम पूर्ण केला. तांत्रिक ज्ञान आणि व्यवस्थापन या दोन गोष्टींच्या संगमामुळे त्यांच्यात केवळ नोकरीसाठी नव्हे तर मोठी स्वप्ने पाहण्याचा आत्मविश्वास निर्माण झाला.

उद्योजकतेची सुरुवात आणि संघर्ष

1988 मध्ये, वयाच्या अवघ्या 22 व्या वर्षी, श्रीकांत बडवे यांनी सुरक्षित नोकरी न करता उद्योजक होण्याचा धाडसी निर्णय घेतला. त्यांनी छोट्याशा 150 चौ. फूट जागेत, केवळ तीन मशिन्स आणि दोन-तीन कामगारांच्या मदतीने सुरुवात केली. सुरुवातीला त्यांचा भर फास्टनर्स तयार करण्यावर होता.

सर्वात मोठा प्रश्न होता – पैसा. त्यांच्या हातात फक्त सुमारे 20,000 रुपये होते, जे उद्योग उभा करण्यासाठी अत्यंत अपुरे होते. बँकांकडून कर्ज मिळत नव्हते कारण तारण ठेवण्यासारखी मालमत्ता त्यांच्याकडे नव्हती. खूप प्रयत्नांनंतर सारस्वत को-ऑपरेटिव्ह बँकेने त्यांना जवळपास 5 लाखांचे कर्ज दिले. हा त्यांच्या आयुष्यातील खरा टर्निंग पॉइंट ठरला. यामुळे मशिनरी खरेदी करून हळूहळू विस्तार शक्य झाला.

पहिल्या वर्षीची उलाढाल फक्त 1 लाख रुपये होती. अनेक जण अशा परिस्थितीत निराश झाले असते, पण श्रीकांत बडवे यांनी हार मानली नाही. त्यांनी उत्पादनाचा दर्जा सातत्याने सुधारला आणि ग्राहकांशी विश्वासाचं नातं तयार केलं.

वाढ आणि विस्तार

काळाच्या ओघात, ते लहान वर्कशॉप हळूहळू मोठे होत गेले. बडवे यांनी फास्टनर्सपलीकडे इतर उत्पादनांच्या क्षेत्रात पाऊल टाकले. त्यांनी शीट मेटल पार्ट्स, एक्झॉस्ट सिस्टीम्स, चेसिस कॉम्पोनंट्स, पॉलिमर प्रॉडक्ट्स, सस्पेन्शन पार्ट्स आणि बॉडी-इन-व्हाईट (BIW) असेंब्लीज अशा विविध उत्पादनांमध्ये हात घातला.

1996 मध्ये त्यांच्या वर्क शॉपचे रूपांतर बडवे इंजिनिअरिंग प्रा. लि. मध्ये झाले. पुढे त्यांनी आपल्या कंपनीचे नाव बदलून ते बेलराईज इंडस्ट्रीज असे केले.

विविधीकरणामुळे बेलराईज अनेक वाहन कंपन्यांचा मजबूत व विश्वासार्ह भागीदार बनला. भारतभर कंपनीच्या अनेक फॅक्टऱ्या उभ्या राहिल्या आणि हजारो लोकांना रोजगार मिळाला. ग्राहकांच्या गरजा समजून घेऊन आणि बाजारपेठेतील बदल स्वीकारून, बेलराईज एका छोट्या युनिटमधून भारतातील अग्रगण्य टियर-1 ऑटो कॉम्पोनंट उत्पादक बनली.

महत्त्वाचे धोरणात्मक निर्णय

IPO (शेअर बाजारात पदार्पण): 2025 मध्ये बेलराईजने आपले आयपीओ काढले आणि सुमारे 2,150 कोटी रुपये उभारले. यामुळे कंपनीला कर्ज कमी करणे आणि भविष्यातील विस्तारासाठी निधी गोळा करणे शक्य झाले. सार्वजनिक कंपनी झाल्यामुळे तिची विश्वासार्हता व जागतिक बाजारात प्रतिमा अधिक उंचावली.

अधिग्रहण: बेलराईजने जपानी कंपनीच्या भारतीय शाखा H-One India चे अधिग्रहण केले. यामुळे उच्च-गुणवत्तेचे, हाय-टेन्साइल स्टील पार्ट्स तयार करण्याचे प्रगत तंत्रज्ञान कंपनीला मिळाले. त्यामुळे चेसिस आणि BIW कॉम्पोनंट्समधील तज्ज्ञता अधिक बळकट झाली. हे केवळ व्यावसायिक अधिग्रहण नव्हते, तर जागतिक दर्जाच्या क्षमतांकडे टाकलेले मोठे पाऊल होते.

आर्थिक प्रगती आणि बाजारातील स्थान

आज बेलराईजची प्रगती तिच्या साध्या सुरुवातीशी तुलना केली तर प्रचंड मोठी आहे. 2024 आर्थिक वर्षात कंपनीचा महसूल 7,400 कोटी रुपयांपेक्षा जास्त झाला.

भारतातील दोन-चाकी वाहन बाजारात बेलराईज जवळपास 24% शीट मेटल पार्ट्स पुरवते, त्यामुळे या क्षेत्रातील ती सर्वात मोठ्या पुरवठादारांपैकी एक ठरते.

या यशामुळे, श्रीकांत बडवे यांचा कंपनीतील जवळपास 60% हिस्सा त्यांना अब्जाधीशांच्या क्लबमध्ये घेऊन गेला. पण ही संपत्ती एका रात्रीत आलेली नाही. जवळपास चार दशकांच्या सातत्यपूर्ण मेहनती, जोखीम घेण्याची तयारी आणि धैर्यामुळेच त्यांनी हे स्थान मिळवले.

नेतृत्वशैली आणि दृष्टी

श्रीकांत बडवे यांच्या नेतृत्वशैलीचे चार मुख्य पैलू दिसून येतात:

नोकरी निर्माण करणारे: 1988 मध्ये दोन कामगारांपासून सुरुवात केली आणि आज बेलराईज हजारो लोकांना थेट व अप्रत्यक्ष रोजगार देते.

जोखीम घेणारे: पैशांची टंचाई असतानाही मशिनरीत गुंतवणूक केली, नवीन उत्पादनं बनवली आणि कठीण प्रोजेक्ट्स स्वीकारले.

दर्जावर ठाम भर: दर्जावर कधीही तडजोड नाही केली. त्यांचा विश्वास होता की ग्राहकांचा विश्वास फक्त दर्जेदार उत्पादनांमुळेच टिकतो.

विविधीकरण: एका उत्पादनावर किंवा एका बाजारावर अवलंबून न राहता अनेक वाहनप्रकारांसाठी (दोन-चाकी, तीन-चाकी, चार-चाकी, व्यावसायिक वाहनं) भाग तयार केले.

मान्यता आणि व्यापक भूमिका

श्रीकांत बडवे यांचे योगदान केवळ बेलराईजपुरते मर्यादित नाही. ते महाराष्ट्र शासनाच्या आर्थिक सल्लागार मंडळाचे सदस्य राहिले आहेत. तसेच “मेक इन इंडिया” आणि “मॅग्नेटिक महाराष्ट्र” या महत्त्वाच्या उपक्रमांमध्येही त्यांचा सक्रिय सहभाग आहे. त्यामुळे ते फक्त यशस्वी उद्योजक नसून देशाच्या औद्योगिक प्रगतीसाठी काम करणारे विचारवंत नेता आहेत.

महत्त्वाचे टप्पे

• 1988: 150 चौ. फूट जागेत, 3 मशिन्स आणि 2–3 कामगारांसह सुरुवात.
• 1996: बडवे इंजिनिअरिंग प्रा. लि. म्हणून कंपनीची नोंदणी.
• 2008: सार्वजनिक लिमिटेड कंपनीत रूपांतर.
• 2022: कंपनीचं नाव बदलून बेलराईज इंडस्ट्रीज लि. करण्यात आलं.
• 2025: आयपीओ आणला, H-One India चे अधिग्रहण केले, महसूल 7,400 कोटी ओलांडला आणि श्रीकांत बडवे अब्जाधीश बनले.

त्यांच्या प्रवासातून शिकण्यासारखे धडे

• लहान सुरुवात, मोठी स्वप्ने: फक्त 20,000 रुपयांपासूनही अब्जावधींची कंपनी उभी राहू शकते.
• चिकाटी महत्त्वाची: सुरुवातीला अपयश आलं तरी थांबू नये.
• विविधीकरण महत्त्वाचं: विविध उत्पादनं आणि बाजारपेठेत पाऊल टाकल्यास धोका कमी होतो, संधी वाढतात.
• लोकांमध्ये गुंतवणूक करा: नोकऱ्या निर्माण करणे आणि निष्ठावान कर्मचारी घडवणे हे नफ्याइतकंच महत्त्वाचं आहे.
• दीर्घकालीन विचार करा: अधिग्रहण, IPO अशा प्रत्येक निर्णयामागे दीर्घकालीन दृष्टी होती.

वर्तमान आणि भविष्य

आज बेलराईज भारतातील आघाडीच्या ऑटो कॉम्पोनंट उत्पादक कंपन्यांपैकी एक आहे. जगभरात इलेक्ट्रिक वाहनं आणि हलक्या मटेरियल्सचा काळ येत आहे. त्यासाठी बेलराईज नवकल्पना, डिझाईन आणि अत्याधुनिक उत्पादन तंत्रज्ञानावर भर देत आहे. कंपनीच्या मेटल, पॉलिमर, एक्झॉस्ट, मिरर्स, चेसिस पार्ट्स अशा विविध उत्पादनश्रेणींमुळे ती भविष्यातील बदलांसाठी सज्ज आहे.

श्रीकांत बडवे यांचा हा प्रवास एक प्रेरणादायी उदाहरण आहे. साध्या कुटुंबातून आलेल्या तरुणाने, मेहनत, धैर्य आणि दूरदृष्टीच्या जोरावर कसं औद्योगिक साम्राज्य उभारता येतं, हे त्यांनी दाखवून दिलं. एका छोट्या वर्कशॉपपासून सुरुवात करून त्यांनी बेलराईजला जागतिक वाहन कंपन्यांचा विश्वासार्ह भागीदार बनवलं आणि हजारो लोकांना रोजगार दिला.

त्यांचं आयुष्य शिकवून जातं – चिकाटी ठेवा, जोखीम घ्या आणि मोठी स्वप्ने पाहायला कधीही घाबरू नका.

वाचण्यासारखे आणखी कांही …..

असे आहेत शांतीदूत संजय नहार!

संजय सोनवणी: लेखक, इतिहास संशोधक, वक्ता

आठवणी: माझं आजोळ अंकलखोप

कोणत्या रेसमध्ये आपण मुलांना अडकवतोय….!

TheyWon Online Magazine (English)

TheyWon Online Magazine (Hindi)

अंकशास्त्रानुसार मार्गदर्शन मिळवा आणि विनाअडथळा यशस्वी व्हा!